ഡി. പ്രദീപ് കുമാർ

മുറിവേറ്റവരുടെ പാതകൾ
(യാത്രാവിവരണം)
ഹരിത സാവിത്രി
പേജ് 160,വില 200 രൂപ
ഗ്രീൻ ബുക്ക്സ്,തൃശൂർ

മലയാളികൾക്ക് ഏതാണ്ട് അജ്ഞാതമായ ദേശങ്ങളിലെ മനുഷ്യരുടെ
പോരാട്ടങ്ങളുടേയും അതിജീവനത്തിൻ്റേയും പ്രണയത്തിൻ്റേയും
സ്നേഹത്തിൻ്റേയുമൊക്കെ അപൂർവ്വമായ അനുഭവസാക്ഷ്യങ്ങളാണു ഈ
ഗ്രന്ഥം.‘എൻ്റെ യൂറോപ്യൻ രേഖാചിത്രങ്ങൾ‘ എന്ന ഉപതലക്കെട്ടുള്ള ഈ
യാത്രാവിവരണം ഹൃദയത്തെ തൊടുന്ന,അമ്പരപ്പിക്കുന്ന,
ജീവിതകഥനങ്ങളാണു. മിക്കപ്പോഴും കവിതാമയമായ തെളിഞ്ഞ
ആഖ്യാനശൈലി ,ചെറുകഥയ്ക്ക് സമാനമാാണു.
ബാഴ്സിലോണ സർവ്വകലാശാലയിൽ ഇംഗ്ളീഷ് ഭാഷാശാസ്ത്രത്തിൽ
ബിരുദാനന്തരബിരുദ വിദ്യാർത്ഥിനിയായി
സ്പെയിനെലെത്തി,സഹപാഠിയായ ഇവാനെ വിവാഹം
കഴിച്ച്,യൂറോപ്പിലേക്ക് ജീവിതം പറിച്ചുനട്ട കായംകുളംകാരിയായ ഹരിത
സാവിത്രി,കാഴ്ചകൾ കണ്ട് ആസ്വദിക്കാൻ അവിടെപ്പോയ ഒരു
വിനോദസഞ്ചാരിയല്ല. ഗവേഷകയും അദ്ധ്യാപികയുമായി അവർ
സഞ്ചരിച്ച ജീവിതപ്പാതകളിൽ കണ്ടുമുട്ടി,അടുത്തിടപെട്ടവരുടെ
ജീവിതമാണിതിൽ. പല ജനതകളുടേയും സ്വാതന്ത്രപ്പോരാട്ടങ്ങളുടെ
ചരിത്രസാക്ഷ്യം കൂടിയുണ്ടു,ഇതിൽ. ദേശയും ഭാഷയും പരിചിതമല്ലാത്ത
ഭൂവിഭാഗങ്ങളിലെ മനുഷ്യരുടെ നൊമ്പരപ്പെടുത്തുന്ന, അസാധാരണമായ
അനുഭവങ്ങളിലൂടെ ഹരിത നമ്മളെ കൂട്ടിക്കൊണ്ടുപോകുന്നു.
“കൊടും നിശബ്ദത മൂടിയ ഒരു കുന്നിൻചരുവ്. കുറുക്കനെ
കണികണ്ടുണരുന്ന പ്രഭാതങ്ങൾ. ആകാംക്ഷയോടെ എത്തിനോക്കുന്ന
മാനുകൾ. ഓക്കുമരത്തിൻ്റെ കായകൾ തിന്നാനെത്തുന്ന കാട്ടുപന്നിയും
കുഞ്ഞുങ്ങളും..”ഇവാനു അപ്പൂപ്പനും അമ്മൂമ്മയും നൽകിയ ഗ്രാമത്തിലെ
വേനൽക്കാലവസതിയിലെ ഏകാന്തത.വിവാഹത്തിൻ്റെ ആദ്യനാളുകളിൽ,
ഹരിത പണ്ടെങ്ങോ ഉപേക്ഷിച്ച ചായങ്ങളുടെ ലോകം
തേടിപ്പോയി.സോഷ്യൽ മീഡിയയിൽ ഇട്ട ആ ചിത്രങ്ങളിലൂടെ അവർ
രേഖാചിത്രകാരിയായി അറിയപ്പെട്ടു തുടങ്ങി.

ഏഷ്യാനെറ്റ് ന്യൂസ്
ഓൺലൈനിലെ ‘ദേശാന്തരം’കോളത്തിലേക്ക് ചിത്രങ്ങൾ വരയ്ക്കാനുള്ള
ക്ഷണം ലഭിച്ചെങ്കിലും സാങ്കേതിക കാരണങ്ങളാൽ അത്നടന്നില്ല.പക്ഷേ,‘സാൻഗ്രിയ‘ എന്ന കോളം പിറന്നു. ചുവന്ന വീഞ്ഞും
പഴങ്ങളും ഓറഞ്ച്നീരും ബ്രാണ്ടിയും ചേർത്ത രുചികരമായ
പാനീയത്തിൻ്റെ പേരാണത്-വിശേഷദിവസങ്ങളിൽ സ്പെയിനിലെ
അമ്മമാർ തയ്യാറാക്കുന്നത്.“പല വിഷയങ്ങൾ ചേർത്ത് നിർമ്മിച്ച
വിചിത്രമായ ഒരു കോക്ടെയിൽ പോലെയായിരുന്നു,ആ കോളവും”.
അതിൽ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച 17 കുറിപ്പുകളുടെ സമാഹാരമാണു ഈ ഗ്രന്ഥം.

‘ഒരു ഹണിമൂൺ യാത്ര’യിൽ നിന്നാണു തുടക്കം. ഇവാൻ്റെ അച്ഛൻ്റെ
അമ്മയായ ഔറിയയുടെ അസാധാരണമായ പലായനത്തിൻ്റെ കഥകേട്ട്,800
കിലോമീറ്റർ അകലെയുള്ള ലിയോണിലേക്ക് ,അവർ വന്ന വഴികളിലൂടെ
ഹരിതയും ഇവാനും തിരിച്ചുപോയി- അവരുടെ ഹണിമൂൺ
യാത്രയായിരുന്നു,അത്. ഗാരേജിൽ പൊടിപിടിച്ചുകിടന്ന അപ്പൂപ്പൻ്റെ
പഴയ കാരവൻ പൊടിതട്ടിയെടുത്ത്,കാറിനു പിന്നിൽ ഘടിപ്പിച്ച്,
തീപോലെ പൊള്ളുന്ന ചൂടിൽ മരുഭൂഭി താണ്ടിയുള്ള ദുർഘടമായ യാത്ര.
അച്ഛൻ മരിച്ചതോടെ കൊറ്റും പട്ടിണിയിലായ കസീൽദ മകളായ
ഔറിയയേയും കോണ്ട് ,പച്ചക്കറികളുമായി പട്ടണത്തിലേക്ക് പോകുന്ന
കുതിരവണ്ടിയിൽ കയറി രക്ഷപെടുകയായിരുന്നു. അവിടെ നിന്ന്
അമ്മയും മകളും ,പന്നികളുമായി പോവുകയായിരുന്ന ട്രക്കിൽ കയറി
നാലുദിവസം യാത്രചെയ്ത്, ഒരു നഗരത്തിലെത്തി, പുതിയജീവിതം
കെട്ടിപ്പടുത്തു. യുദ്ധത്തിൻ്റെ മുറിപ്പാടുകളുമായി ജീവിക്കുന്ന ഒരു പഴയ
ഒളിപ്പോരാളിയെ അവർ വിവാഹം കഴിച്ചു. ഒറ്റയ്ക്കായ അമ്മ കസീൾദ
ഒരു ബ്രസീലിയൻ നാവികനെ വിവാഹം കഴിച്ച് അങ്ങോട്ട് പോയി..

ലാവൻഡറുകൾ പുത്തുലയുന്ന നീലമലകളുടെ ചെരിവിലുള്ള ആ
നാട്ടിലെത്തിയ ഇവാനും സാവിത്രിയും അമ്മൂമ്മയുടെ വീടുനിന്നിരുന്ന
സ്ഥലം കണ്ടു. ഗ്രാമത്തിലെ പ്രായമായവർ, പണ്ട് നാടുവിട്ടുപോയ
കസീൾദയേയും മകളേയും മറന്നിരുന്നില്ല. ഔറ അമ്മൂമ്മയുടെ കൂട്ടുകാരി
തെരേസ അവരെ കാണാനെത്തി.“തിരിച്ചുകിട്ടിയ സ്വന്തം
കൊച്ചുമകനെയെന്നപോലെ ആ അമ്മൂമ്മ ഇവാനെ
തഴുകിത്താലോചിച്ചു“.
മുന്നൂറു പേർ മാത്രം താമസിക്കുന്ന ഗ്രാമത്തിലെ വീട്ടിൽ ,പൈൻ
മരങ്ങൾ കൊണ്ടു നിർമ്മിച്ച മുറിയിൽ ചിത്രങ്ങൾ വരച്ചും പുസ്തകങ്ങൾ
വായിച്ചും നാളൂകൾ കഴിയുമ്പോൾ,ഹരിതയ്ക്ക് മനുഷ്യരെ കാണാൻ
തോന്നും. അവിടുത്തെ ഒരേയൊരു സ്ഥാപനമായ ബാറിൽ എപ്പോഴും
ഉത്സവാന്തരീക്ഷമാണു. ആദ്യമായി അവിടെ കയറിയപ്പോൾ ചറപറാ
വർത്തമാനം പറയുന്ന ഒരു പെൺകുട്ടിയെ പരിചയപ്പെട്ടു-
അഗ്നിഷ്ക,പോളീഷ് ഖനിത്തൊഴിലാളിയുടെ മകൾ. അസാധാരണമാംവിധം
പ്രകാശിക്കുന്ന പച്ചക്കണ്ണുകൾ. സ്വർണ്ണനിരത്തിലുള്ള മുടി. ടീഷർട്ടും
ബെർമുഡയും ധരിച്ച,നരച്ച കഷണ്ടിത്തലയുള്ള,വടികുത്തി നടക്കുന്ന ഒരു
വൃദ്ധനും ബാറിലുണ്ടായിരുന്നു.“എൻ്റെ കാമുകൻ മനോലോ“,അവൾ
പരിചയപ്പെടുത്തി.

ഹരിതയ്ക്ക് ഒരു ‘ബിക്കിനി’നൽകാൻ അയാൾ അഗ്നിഷ്കയോട് പറഞ്ഞു.
തന്നെ ബിക്കിനി ധരിപ്പിച്ച്,തൊട്ടടുത്ത സ്വിമ്മിങ്ങ്പൂളിൽ ഇറക്കാനാണെന്ന്
സംശയിച്ച് അമ്പരന്നുപോയി,അവർ. ബിക്കിനിയിടുന്നത് ഇഷ്ടമല്ലെന്ന്
കടുപ്പിച്ചുപറഞ്ഞപ്പോൾ, അവൾ പൊട്ടിച്ചിരിച്ചു. ബ്രെഡിനുള്ളിൽ ചീസും
ബേക്കണും വെച്ച സാൻഡ് വിച്ചാണത്.
കുടുംബമുണ്ടായിട്ടും ഏകനായിരുന്നു,മനോലോ. ലോകത്തിൻ്റെ
മൂന്നറ്റത്തുനിന്നു വന്ന അവർ മൂന്നുപേരും
സുഹൃത്തുക്കളായി.“പൊതുവായ ഒരു ഭാഷപോലും
ഞങ്ങൾക്കിടയിലില്ലായിരുന്നു. പക്ഷേ,ഉള്ളിലെവിടെയോ തണുത്ത
മഞ്ഞുകട്ടപോലെ ഉറഞ്ഞുകിടന്ന ഏകാന്തത ഞങ്ങളെ ഒരുമിച്ചു നിർത്തി“.
അപ്രതീക്ഷിതമായി,മനോല മരിച്ചു. നാലുവർഷം കഴിഞ്ഞ് എഴുതിയ
‘മനോലയുടെ ബിക്കിനി‘ എന്ന ഈ കുറിപ്പ് ഹരിത അവസാനിപ്പിക്കുന്നത്
ഇങ്ങനെ;ചില വാക്കുകൾക്ക് മറ്റാരുമറിയാത്ത ചില
അർത്ഥങ്ങളുമുണ്ടാകും. ഉദാഹരണത്തിനു,‘ബിക്കിനി‘ എന്ന വാക്കിനു
‘സ്നേഹം‘ എന്നുകൂടി അർത്ഥമുണ്ടെന്ന് എനിക്കല്ലാതെ ഈ ലോകത്ത്
വേറെ ആർക്കറിയാം?
‘യോയെസ്’,സ്പെയിനിൽ നിന്ന് സ്വാതന്ത്ര്യം കിട്ടാൻ വേണ്ടി ബാസ്ക്
ജനത നടത്തിയ വിമോചനസമരത്തിൽ രക്തസാക്ഷിയായ ഒരു
പോരാളിയുടെ കഥയാണു. ഐനോവ എന്ന ഒരു സുഹൃത്തിനെ
സന്ദർശിക്കാൻ ബാസ്ക്ക് കണ്ട്രിയിലെ ഓർഡീസിയ എന്ന ടൗണിലേക്ക്
സ്നേഹിതയായ ആഗയ്കൊപ്പം നടത്തിയ യാത്രയിൽ കണ്ട മൂന്നിതളുള്ള
ഇരുമ്പു സ്മാരകത്തിലെ ഒരു പേരിൽ നിന്നാണു ഐതിഹാസികമായ
ബാസ്ക് സ്വാതന്ത്യ്രസമരനായികയിലേക്ക് ഹരിത എത്തുന്നത്. ആ
പോരാട്ടം നയിച്ച ‘എത്ത’ എന്ന വിപ്ളവസംഘടയെ
നയിച്ചവരിലൊരാളായിരുന്നു,യോയെസ്. സാധാരണ ജീവിതത്തിലേക്ക്
മടങ്ങിവന്ന അവരെ മൂന്നുവയസുള്ള മകൻ്റെ മുന്നിൽ വെച്ച്
‘എത്ത‘പ്രവർത്തകർ തന്നെ വെടിവെച്ചുകൊല്ലുകയായിരുന്നു.
സ്വന്തം രാജ്യമില്ലാത്തവരാണു കുർദുകൾ. തുർക്കി,ഇറാൻ,ഇറാഖ്,സിറിയ
എന്നീ രാജ്യങ്ങളിലായി ചിതറിക്കിടക്കുന്നവർ. സിറിയയിലെ അഫിൻ
മലനിരകളിൽ സായുധസമരം നടത്തുന്ന വൈ. പി. ജെ എന്ന
പെൺഗറില്ലാസംഘടനയിൽ പ്രവർത്തിച്ച ഒരു പെൺകുട്ടിയെ ഹരിത
കണ്ടുമുട്ടുന്നത് ,തുർക്കിയുടെ ആക്രമണത്തിനെതിരെ അവിടെ നടന്ന ഒരു
പ്രതിഷേധപ്രകടനത്തിലാണു. വലിയ ദഫിൽ മുട്ടി, മധുരമുള്ള ഉറച്ച
ശബ്ദത്തിൽ പാടുന്ന അവളെ പരിചയപ്പെട്ടു.‘‘നിനക്ക് എന്നെ ലിലാൻ
എന്നു വിളിക്കാം. ശരിയായ പർ പേരു പറയാൻ എനിക്ക്
നിർവാഹമില്ല”. സായുധപരിശീലന ക്യാമ്പിൽ വെച്ച് ഒരു ഇറ്റാലിയൻ
എഞ്ചിനിയറുമായി പ്രണയത്തിലായ അവൾ തോക്ക് താഴെവെച്ച്,
മലയിറങ്ങി.19 വർഷമായി തുർക്കി ജയിലിൽ കിടക്കുന്ന കുർദ്
തൊഴിലാളി സംഘടനയുടെ സ്ഥാപകനും ‘അപ്പോ‘ എന്ന

ഓമനപ്പേരിലറിയപ്പെടുന്ന,കുർദുകളുടെ ദൈവവുമായ അബ്ദുല്ല
ഒഹ്ജലാലിനെക്കുറിച്ച് അവൾ പറഞ്ഞു. അപ്പോഴൊക്കെ ലിലാൻ്റെ
മുഖം തുടുക്കുകയും കണ്ണുകൾ നിറയുകയും ചെയ്തു.
സ്പെയിനിലെ ആന്തലൂസിയൻ പ്രദേശത്തെ മരീനാലേദ
അറിയപ്പെടുന്നത്,‘വിപ്ളവകാരികളായ കൃഷിക്കാരയ
കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകാരുടെ ഉട്ടോപ്യ’എന്നാണു. അവിടുത്തെ മേയർ
ഗോർദില്ലയെകുറിച്ചുള്ള ‘കമ്മ്യൂണിസ്റ്റ്’ എന്ന അദ്ധ്യായത്തിൽ
കൗതുകകരമായ രാഷ്ട്രീയപാഠങ്ങളുമുണ്ടു.
സ്പെയിനിൽ നിന്ന് സ്വതന്ത്രാസ്തിത്വം നേടാൻ കറ്റലോണിയൻ ജനത
ഗാന്ധിയൻ മാർഗ്ഗത്തിലൂടെ നടത്തുന്ന സമരത്തിൻ്റെ നേർചിത്രമാണു
‘കറ്റലോണിയയുടെ ഗാന്ധിമാർഗ്ഗം.റഫറണ്ടം നടത്തുന്നത് തടയാൻ വരുന്ന
സ്പാനിഷ് സിവിൽ ഗാർഡ്സിനു പൂക്കൾ നൽകി സ്വീകരിച്ചു, അവർ.
ഈ ചരിത്രമുഹൂർത്തത്തിൻ്റെ ഭാഗമാകാൻ അവിടെ ഹരിത എത്തിയത്
സഹപാഠിയായ ജോർഡിയുടെ ക്ഷണപ്രകാരം. ഒരു ക്യാമറയും
തൂക്കി,അയാളുടെ സ്കൂട്ടറിൻ്റെ പിറകിലിരുന്ന് ഹരിത കണ്ടത്
റഫറണ്ടത്തിനെത്തിയവരെ ആക്രമിക്കുന്ന സ്പാനിഷ്
ഗാർഡുകളെ.“വോട്ടിങ്ങ് നടക്കുന്ന സ്കൂളിനു മുന്നിൽ ബാനറുകളും
പൂക്കളും ചിതറിക്കിടന്നിരുന്നു. ഒരു മരണവീടു പോലെ കൂട്ടനിലവിളി
അവിടെയെങ്ങും അലയടിച്ചു”.
തോക്കുകളുതിർക്കുന്ന റബ്ബർബുള്ളറ്റുകൾക്ക് നടുവിൽ നിന്ന്, ഹരിത അവ
ക്യാമറയിൽ പകർത്തി. ഭരണകൂടം അടിച്ചമർത്താൻ ശ്രമിച്ചിട്ടും 92
ശതമാനം പേർ സമാധാനപരമായി ആ വോട്ടെടുപ്പിൽ പങ്കെടുത്തു.
“അവരുടെ നിറഞ്ഞ കണ്ണുകളിലെ ഇനിയും മാറാത്ത ഭയം കണ്ട്
എനിക്കും സങ്കടം വന്നു”. അവരോട് പറഞ്ഞു,“നിങ്ങളെപ്പോലെ ധീരരായ
ഒരു ജനതയെ ഞാൻ കണ്ടിട്ടില്ല”.
ഫിൻലാൻഡിലെ ധ്രുവപ്രദേശമായ ലാപ് ലാൻ്റിലെ ഔട്ടി എന്ന
കൊച്ചുഗ്രാമത്തിലേക്കുള്ള യാത്രയുടെ കഥയാണു ‘ധ്രുവമനുഷൻ’.
ഇവാൻ്റെ സുഹൃത്തായ ആന്ദ്രെ, ഫിൻലൻഡ് സർവകലാശാലയിൽ
ഹോസ്റ്റൽ മേറ്റായിരുന്നു. വർഷത്തിൽ പകുതിയും സൂര്യനുദിക്കാത്ത
പ്രദേശം.അവിടെ, റെയിൻ ഡിയറുകളെ വളർത്തി,അവയുടെ പാലു
കറന്നെടുത്താണു ചായ ഉണ്ടാക്കുന്നത്.നീർനായ മാംസവും,ഐസിൽ
ദ്വാരമുണ്ടാക്കി ചൂണ്ടയിട്ടു പിടിക്കുന്ന മീനുമൊക്കെ കഴിച്ച്
ജീവിക്കുകയാണു അയാളും ഭാര്യയും. ചിലപ്പോഴൊക്കെ,തണുപ്പിൽ
വിശന്നുവലഞ്ഞ് ഭക്ഷണം തേടി കരടികളെത്തുന്ന വീട്.
-അയാളെങ്ങനെ അവിടെയെത്തി?ഹരിതയ്ക്ക് അയാൾ കൈമാറിയ
ചെറിയ നോട്ടുപുസ്തകത്തിലെ അനുഭവക്കുറിപ്പുകളിൽ ആ
കഥയുണ്ടായിരുന്നു.

ആ ഡയറിക്കുറിപ്പുകളുടെ വിവർത്തനമാണു തുടർന്നുള്ള ഭാഗം. ഒരു
ചെറുകഥപോലെ മനോഹരമാണത്.
അത് അവസാനിക്കുന്നതിങ്ങനെ;ആന്ദ്രെ,നീയും നിൻ്റെ പ്രിയപ്പെട്ട
ഓഗിയും ചേർന്ന് എന്നെ ഒരു പാഠം പഠിപ്പിച്ചു. ഹൃദയം നയിക്കുന്ന
പാതയിലൂടെ യാത്ര ചെയ്യുന്നതിനെ മാത്രമാണു ജീവിതം എന്ന്
വിളിക്കേണ്ടത്.
അതേ,ലോകത്തെവിടെയും മനുഷ്യബന്ധങ്ങൾക്ക് അതിർവരമ്പുകളില്ല.
മനസുകൾക്ക് , വികാരങ്ങൾക്ക്
ഭൂമിശാസ്ത്രാതിർത്തികളില്ല.എല്ലായിടങ്ങളിലും ജീവിതപ്രതിസന്ധികളും
സമാനം. ഹരിതയുടെ ജീവിതവും യൂറോപ്യൻ യാത്രകളിൽ അവർ
അടുത്തറിഞ്ഞ ജീവിതപ്പോരാട്ടങ്ങളും അനുഭവങ്ങളും അതുകൊണ്ടു തന്നെ
നമ്മുടേതുകൂടിയാകുന്നു. അപൂർവ്വമയ ജീവിതാവസ്ഥകളിലൂടെയുള്ള
വ്യതിരിക്തമായ ദേശാന്തര സഞ്ചാരം എന്ന നിലയിൽ ഈ ഗ്രന്ഥത്തിനു
മലയാളയാത്രാവിവരണ സാഹിത്യത്തിൽ സവിശേഷമായൊരു
സ്ഥാനമുണ്ടു. കണ്ടു മറയുന്ന കാഴ്ചകളല്ല,അവ നൽകുന്ന
ഉൾക്കാഴ്ചകളാണു ഇതിൻ്റെ ഉൾക്കാമ്പ്.